PROCEDURY OCHRONY DZIECI – PENSJONAT SZCZEBEL^
Preambuła
Biorąc pod uwagę treść wytycznych Organizacji Narodów Zjednoczonych w zakresie biznesu i praw człowieka, uznając istotną rolę biznesu w zapewnieniu uszanowania Praw Dzieci, a szczególnie ich praw do ochrony własnej godności i wolności od jakiejkolwiek formy krzywdzenia Pensjonat SZCZEBEL przyjmuje ten dokument – który będzie wzorem postępowania w przypadku podejrzenia, że dziecku przebywającemu w tym czasie w Pensjonacie dzieje się krzywda a także zapobiegania takiemu zagrożeniu. Polityka chronienia małoletnich w Pensjonacie będzie realizowana zgodnie z poniższymi zasadami:
- Pensjonat SZCZEBEL działa szanując prawa człowieka, w szczególności prawa dzieci – jako osoby w szczególności narażone i wrażliwe na krzywdzenie.
- Pensjonat SZCZEBEL uważa własną rolę w prowadzeniu biznesu społecznie odpowiedzialnego i krzewieniu właściwych podstaw społecznych.
- Pensjonat SZCZEBEL szczególnie podkreśla ważność prawnego oraz społecznego obowiązku zawiadamiania odpowiednich organów o każdym przypadku podejrzenia popełnionego przestępstwa wobec dziecka i podejmuje działania w postaci szkolenia własnego personelu w tym zakresie.
- Pensjonat SZCZEBEL zobowiązuje się do edukowania swoich pracowników w temacie: okoliczności jakie wskazują, że dziecko przebywające w Pensjonacie może być krzywdzone, a także w zakresie: sposób reagowania na taką sytuację.
- Skuteczna forma zapobiegania sytuacji krzywdzenia dziecka to identyfikacja dziecka, które przebywa w Pensjonacie oraz reakcja dziecka w stosunku do dorosłego opiekuna, z którym przebywa. Pracownicy podejmują wszystkie możliwości mające na celu identyfikację dziecka oraz jego relacji z dorosłym, z którym przebywa w Pensjonacie.
PROCEDURA W PRZYPADKU PODEJRZENIA KRZYWDZENIA DZIECKA
- Zawsze, w granicach możliwości należy dokonać identyfikacji dziecka oraz jego relacji z opiekunem dorosłym z którym przebywa w Pensjonacie.
- W nietypowych/podejrzanych sytuacjach, które wskazują na możliwość krzywdzenia dziecka – identyfikowanie jest obowiązkowo przeprowadzone przez pracownika. Takie przykłady zawarte w załączniku nr 1.
- Dokonanie identyfikacji dziecka i jego relacji w stosunku do osoby dorosłej z którą przebywa w Pensjonacie polega na:
- Zapytaniu o dokument dziecka (dowód osobisty, paszport, legitymację) i odnotowaniu jego danych w rejestrze gości.
- Zapytaniu o relację dziecka w stosunku do osoby dorosłej, z którą dziecko przyjechało,
- Jeżeli nie posiadają dokumentów wskazujących pokrewieństwo dziecka i dorosłego należy dopytać jaka jest ta relacja – dziecko – osoba dorosła. Schemat – przykładowy rozmowy z dzieckiem i osobą dorosłą znajduje się w załączniku nr 2
- W przypadku gdy osoba dorosła nie jest ani rodzicem ani opiekunem prawnym dziecka, należy dopytać czy ma dokument który potwierdzi zgodę rodziców na wspólny wyjazd dziecka i osoby dorosłej – np. oświadczenie w formie pisemnej
- Jeżeli osoba dorosła nie posiada w/w oświadczenia ani innego dokumentu potwierdzającego zgodę rodziców na wspólny wyjazd, należy poprosić o podanie numeru kontaktowego do rodziców, aby potwierdzić z wyżej wymienionymi możliwość przebywania dziecka w Pensjonacie z obcą osobą – za zgodą opiekunów/rodziców.
- Jeżeli osoba dorosła stawia opór – co do okazania dokumentu potwierdzającego tożsamość dziecka – trzeba wyjaśnić, że są to procedury służące zapewnieniu bezpieczeństwa dzieciom korzystających z Pensjonatu i zostały opracowane w porozumieniu z organizacjami pozarządowymi które działają w tym przedmiocie.
- Jeżeli sprawa zostanie wyjaśniona w sposób pozytywny, dziękujemy za poświęcony czas i możliwość upewnienia się że dziecko jest pod właściwą opieką i jeszcze raz przypomnieć że taka procedura służy bezpieczeństwu dzieci.
- Jeżeli rozmowa nie przynosi skutku co do wyjaśnienia relacji dziecka z dorosłym i budzi wątpliwości dotyczące bezpieczeństwa dziecka należy – powiadomić (dyskretnie) przełożonego oraz pracowników ochrony (jeżeli w danym momencie znajdują się na terenie Pensjonatu). Należy to zrobić tak aby nie wzbudzić podejrzeń osoby dorosłej.
- W przypadku pojawienia się w/w wątpliwości dziecko i osoba dorosła powinny być pod stałą obserwacją personelu i nie zostawiać sami.
- Przełożony – powiadomiony o zaistniałej sytuacji – decyduje o zawiadomieniu policji i/lub podejmuję próbę rozmowy z dorosłym w celu dalszych wyjaśnień.
- Jeżeli rozmowa z dorosłym potwierdzi przypuszczenia o próbie skrzywdzenia dziecka – przełożony zawiadamia policję.
- W sytuacji kiedy świadkami nietypowych sytuacji są pracownicy innych działów np. osoby sprzątające, itp. Są oni zobowiązani do niezwłocznego zawiadomienia przełożonego, który zdecyduje o podęci kolejnych działań.
- Zależnie od danej sytuacji oraz miejsca przełożony sprawdza na ile podejrzenie skrzywdzenia dziecka jest zasadne. W takim celu prowadzi do wyjaśnienia sytuacji lub decyduje o przeprowadzeniu interwencji i zawiadamia policję.
PROCEDURY W PRZYPADKU OKOLICZNOŚCI WSKAZUJĄCYCH NA SKRZYWDZENIE DZIECKA
- Posiadając uzasadnione podejrzenia że dziecko przebywające w Pensjonacie jest krzywdzone, należy: zawiadomić policję – dzwoniąc pod 112 i podając okoliczności zdarzenia. Jeżeli osobom zawiadamiającą jest pracownik o zaistniałej sytuacji powiadamia przełożonego.
- Uzasadnione podejrzenie wyrządzania dziecku krzywdy występuje gdy:
- Dziecko samo ujawniło fakt skrzywdzenia
- Pracownik sam zaobserwował krzywdzenie
- Dziecko „nosi” ślady skrzywdzenia (np. widoczne siniaki, zadrapania), a spytane udziela niespójnych, chaotycznych, odpowiedzi, popada w zakłopotanie. Mogą również występować inne okoliczności wskazujące na krzywdzenie dziecka np. takie jak znalezienie w pokoju osoby dorosłej materiałów o treściach pornograficznych.
- W takiej sytuacji konieczne jest uniemożliwienie oddalenia się z Pensjonatu osoby dorosłej i dziecka.
- W uzasadnionym przypadku można dokonać obywatelskiego zatrzymania *
podejrzewanej osoby – w takim przypadku należy trzymać tą osobę w osobnym pomieszczeniu z daleka od innych gości, pod nadzorem 2-óch pracowników. - W każdym przypadku trzeba zadbać przede wszystkim o dobro dziecka – które powinno przebywać pod opieką pracownika do momentu przyjazdu policji.
- Jeżeli jest uzasadnione podejrzenie, że miało miejsce przestępstwo powiązane z kontaktem dziecka z materiałem biologicznym sprawcy (ślina, naskórek, sperma), trzeba (w miarę możliwości) aby dziecko jadło, myło się, itp. – do momentu przyjazdu policji.
- Po odbiorze dziecka przez policję koniczne jest zabezpieczenie materiału z monitoringu a także inne istotne dowody tyczące się danego zdarzenia i na wniosek odpowiednich przekazać ich kopię (za potwierdzeniem) policji lub prokuratorowi.
- Po interwencji dane zdarzenie należy opisać dokumencie do tego przeznaczonym (np. dzienniku zdarzeń).
ZADTRUDNIANIE OSÓB DO PRACY Z DZIEĆMI (opcjonalnie – do wdrożenia gdy pensjonat organizuje formy zajęć, rekreacji, zabawy podczas której dzieci zostają bez opieki rodziców lub opiekunów )
- Wszystkie osoby, zatrudnione do pracy z dziećmi muszą być dla nich bezpieczne, co znaczy m.in. że historia zatrudnienia winna wskazywać, że w przeszłości nie dopuściły się skrzywdzenia żadnego dziecka.
- Każda osoba zatrudniona** przez Pensjonat SZCZEBEL do pracy powiązanej z edukacją, wypoczynkiem i opieką na dzieckiem obowiązkowo należy sprawdzić w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym ***. Sprawdzenie osobowy polega na wydrukowaniu wyników wyszukiwania danej osoby w Rejestrze z ograniczonym dostępem, który potem znajduje się w aktach osobowych danej osoby. Zakres danych osobowych niezbędnych do sprawdzenia osoby w Rejestrze stanowi w załączniku 3.
- Każdy pracownik zatrudniony do pracy z dziećmi, a także osoby, które mogą mieć kontakt z dziećmi winny przedłożyć oświadczenie o braku karalności i nie toczeniu się postępowań o czyn przeciw dzieciom – załącznik 4
Słowniczek – utworzony na potrzeby w/w dokumenty – wyjaśniający znaczenie poszczególnych pojęć.
- Dziecko/małoletni – każda osoba poniżej 18 r.z.
- Obca osoba dorosła – każdy człowiek nie mający ukończone 18 lat – niebędący rodzicem ani opiekunem prawnym dziecka.
- Krzywdzenie dziecka na potrzeby w/w dokumentu – oznacza popełnienie przestępstwa na jego szkodę.
- Przestępstwo na szkodę dziecka – wszelakie przestępstwa, które zostały popełnione przeciwko dziecku (np. wykorzystywanie seksualne z art. 200kodeksu karnego****
Biorąc pod uwagę specyfikę Pensjonatów/hoteli/obiektów noclegowych w których jest ułatwiona możliwość odosobnienia, najczęstszymi przestępstwami do których może dojść na tym terenie mogą być przestępstwa skierowane przeciwko wolności seksualnej i obyczajowości – szczególnie zgwałcenie (art. 197 kodeksu karnego), seksualne wykorzystywanie niepoczytalności i bezradności (art. 198 kodeksu karnego), seksualne wykorzystanie zależności lub krytycznego położenia (art. 199 kodeksu karnego), grooming – uwiedzenie małoletniego za pomocą środków porozumiewania się na odległość – art. 200a kodeksu karnego). - Pracownik zatrudniony do pracy z dziećmi – którego trzeba sprawdzić w Rejestrze Sprawców Przestępstw Seksualnych – to każda osoba która będzie wykonywała tego typu obowiązki, w tym osoba której stosunek pracy oparty jest na podstawie umowy cywilnoprawnej, a także stażysta, wolontariusz, niezależnie od jego obywatelstwa i wieku.
Załącznik 1: Przykłady sytuacji mogących budzić podejrzenia lub wskazywać na krzywdzenie dziecka
UWAGA!
Wystąpienie niektórych zdarzeń nie oznacza automatycznie, że dochodzi do krzywdzenia małoletniego. Ważne jest, żeby zachować czujność i zwracać uwagę na sytuacje, które wzbudzają niepokój. Sytuacją niepokojącą będzie na pewno taka, w której relacja osoby dorosłej i dziecka nie wydaje się swobodna i opiekuńcza.
RECEPCJA
| Gość nie chce podać swoich danych osobowych ani danych dziecka. | Gość zabiera dziecko bezpośrednio do pokoju, sprawia wrażenie jakby nie chciał, żeby dziecko nawiązało kontakt z osobą pracującą w recepcji. |
| Gość oświadcza, że nie ma dokumentów swoich i/lub dziecka; nie chce udzielić wyjaśnień. | Gość, który melduje się z dzieckiem, zaprasza inne osoby, które nie są gośćmi obiektu (osoby takie mogą pojawiać się na krótki czas). |
| Gość z dzieckiem płaci gotówką albo kartą prepaid. Płaci codziennie (nie wie, na jak długo się zatrzyma) albo prosi kogoś innego, żeby zapłacił za jego pobyt. | Gość z dzieckiem wynajmuje pokój na godziny albo nie na cały dzień; lub wynajmuje pokój na bardzo długi okres. |
| Gość posiada ze sobą gadżety czy przedmioty, które mogą być przekazywane dzieciom jako prezenty. | Gość, który przyjeżdża z dzieckiem, nie ma bagażu albo przyjeżdża z bardzo małym bagażem (podręczna torba/aktówka). |
| Gość pojawia się w obiekcie z dzieckiem, z którym wcześniej nie meldował się w recepcji. | Gość zachowuje się wobec dziecka w sposób nacechowany seksualnie, a relacja między osobą dorosłą a dzieckiem nie wydaje się naturalna i opiekuńcza. |
| Gość niebędący rodzicem dziecka wynajmuje pokój, w którym jest mniej łóżek niż meldowanych osób – np. łóżko małżeńskie. | Dziecko jest ubrane w sposób nieodpowiedni do pogody albo nieadekwatny względem osoby dorosłej, z którą przyjechało do obiektu. |
| Podczas rejestracji dziecko wydaje się niespokojne, zestresowane czy zmuszone do przebywania w obiekcie z osobą dorosłą. | Dzieci sprzedające drobne przedmioty albo żebrzące pod obiektem. |
| Dziecko przychodzi do obiektu późno w nocy lub w czasie, kiedy powinno być w szkole. | Dziecko nie wie, gdzie jest albo pytane o cel podróży podaje niespójne odpowiedzi. |
| Dorosły meldujący się z dzieckiem, nie pozwala nawiązać recepcjoniście bezpośredniego kontaktu z dzieckiem – odpowiada za dziecko, nie dopuszcza dziecka do głosu. | Dziecko sprawia wrażenie, jakby było pod wpływem środków odurzających lub alkoholu (zaburzony i błędny wzrok, problem z utrzymaniem równowagi, niewyraźna mowa, brak reakcji na bodźce). |
RESTAURACJA i BAR
| Gość przychodzi do baru lub restauracji z dzieckiem, z którym nie był zameldowany w obiekcie. | Osoby z zewnątrz, niezameldowane w obiekcie, zdają się szukać klientów i coś im oferować (możliwe, że będą chciały pośredniczyć w przekazaniu kontaktów do dzieci). |
| Gość dopytuje się o usługi seksualne dla dorosłych, w tym z młodymi osobami (np. zasłyszana rozmowa w barze lub restauracji). | Nastolatki czekają przy stole albo w barze na osobę dorosłą, która je odbiera i nie wydaje się ich rodzicem czy opiekunem (możliwe, że jest to klient, sutener albo handlarz ludźmi). |
| Dzieci, które wydają się być bez opieki, proszą o jedzenie, napoje czy pieniądze. | Wymiana gotówki pomiędzy osobą dorosłą a dzieckiem (wymiana może budzić podejrzenie przekazywania wynagrodzenia za usługi). |
| Dzieci wydają się niespokojne, zdenerwowane i unikają kontaktu wzrokowego. | Podczas pobytu osoba dorosła i dziecko nie przychodzą do sali na śniadanie. |
| Osoba dorosła zachowuje się w sposób nacechowany seksualnie wobec dziecka – nie jest to naturalna i opiekuńcza relacja. | Dorosły podaje dziecku alkohol. |
SŁUŻBA PIĘTER
| Wywieszka “Nie przeszkadzać” ciągle widoczna na drzwiach pokoju, w którym przebywają dzieci. | Brak zgody na sprzątanie pokoju przez cały pobyt gościa. |
| Dużo banknotów/gotówki zauważonych w pokoju (może świadczyć o nielegalnych płatnościach). | Dzieci pozostawione bez opieki przez długi czas w pokoju lub w ogóle nie wychodzące z pokoju (np. donoszone jest im jedzenie). |
| Zauważone w pokoju w dużej liczbie komputery, telefony komórkowe, czytniki do kart płatniczych. | Osoba dorosła i dzieci nieczęsto wychodzą z pokoju, prawie wcale nie wychodzą albo wychodzą tylko w godzinach, kiedy mało gości przemieszcza się po obiekcie. |
| W pokoju znajdują się ubrania dziecięce albo zabawki, mimo że dziecko nie zostało zameldowane w obiekcie. | Osoby dorosłe, które nie są gośćmi obiektu, przebywają w lobby, zdają się obserwować okolicę i kontaktują z gościem obiektu, który przyjechał z dzieckiem. |
| Zauważona duża ilość alkoholu albo narkotyki w pokoju, w którym osoba dorosła zameldowała się z dzieckiem. | W pokoju, w którym osoba dorosła zameldowała się tylko z dzieckiem/dziećmi, znajdują się prezerwatywy, narkotyki, etc. materiały pornograficzne, zostawione w widocznym miejscu. |
Załącznik nr 2. Przykładowy schemat rozmowy z dorosłym i z dzieckiem podczas identyfikacji
Podczas rozmowy z osobą dorosłą należy zachować spokój, być uprzejmym i cierpliwym. Na początku rozmowy warto poinformować osobę dorosłą, że w Pensjonacie obowiązują Standardy Ochrony Dzieci i w związku z tym pracownik ma prawo zadać pytania, celem weryfikacji danych dziecka.
Mogą zaistnieć sytuacje, w których osoba dorosła będzie czuła się niekomfortowo, wyrazi swój sprzeciw albo niezadowolenie. Nie musi to oznaczać, że jest ona potencjalnym przestępcą.
Przykład rozmowy z gościem:
«W Pensjonacie obowiązują Standardy Ochrony Dzieci, w związku z tym, w momencie rejestracji prosimy o przedstawienie dokumentów tożsamości dziecka i towarzyszącej mu osoby. Czy dziecko ma przy sobie dokument tożsamości?» (legitymacja, paszport, inne, pozwalające ustalić tożsamość dziecka).
Jeżeli dziecko nie posiada dokumentu lub po jego sprawdzeniu nie ma pewności, że osoba dorosła jest prawnym opiekunem dziecka, zadajemy osobie dorosłej poniższe pytania, które pomogą ocenić sytuację:
- Jak nazywa się dziecko, ile ma lat?
- Czy jest Pan/Pani prawym opiekunem dziecka? lub Czy dziecko jest z Panem/ Panią spokrewnione? Czy ma Pan/Pani dokument uprawniający do sprawowania opieki nad dzieckiem?
- Czy ma Pan/Pani zaświadczenie od rodziców dziecka, że przebywa ono pod Pana/Pani opieką?
- Czy może Pan/Pani lub dziecko wykonać telefon do rodziców/opiekunów, abyśmy mogli to potwierdzić?
- Czy mogę poznać cel podróży Pana/Pani i dziecka?
Przykładowa rozmowa z dzieckiem
- Jak się nazywasz, ile masz lat? Gdzie mieszkasz?
- Kim jest osoba, z którą przyszedłeś/przebywasz/podróżujesz?
- Czy znacie się dobrze z tym Panem/Panią?
- Gdzie są twoi rodzice? Chcielibyśmy się z nimi skontaktować, czy masz do nich numer telefonu?
Jeżeli dorosły odpowiada za dziecko, informujemy, że chcemy porozmawiać bezpośrednio z dzieckiem.
Jeżeli dorosły utrudnia kontakt z dzieckiem, nie chce podać danych dziecka ani wypełnić oświadczenia, należy zaproponować dorosłemu rozmowę z przełożonym.
Jeśli osoba dorosła utrudnia kontakt z dzieckiem, można podkreślić, że jeżeli mamy do czynienia z sytuacją w której nie ma możliwości weryfikacji tożsamości dziecka, będziemy zmuszeni do wezwania policji.
Załącznik nr 3.
Imię i nazwisko: ……………………………………………..
Data urodzenia: ……………………………………………..
Pesel: ……………………………………………….…………….
Nazwisko rodowe: …………………………….……………
Imię ojca: ……………………………………….………………
Imię matki: …………………………………….………………
Rejestr dostępny jest na stronie: https://rps.ms.gov.pl/
By móc uzyskać informacje z rejestru z dostępem ograniczonym, konieczne jest założenie profilu organizacji.
*Art. 243. Ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2024 r. poz. 37).
§ 1. Każdy ma prawo ująć osobę na gorącym uczynku przestępstwa lub w pościgu podjętym bezpośrednio po popełnieniu przestępstwa, jeżeli zachodzi obawa ukrycia się tej osoby lub nie można ustalić jej tożsamości.
Użyte w § 1 określenie „na gorącym uczynku” oznacza ujęcie sprawcy w toku realizacji którejkolwiek z form stadialnych przestępstwa (ale nie wykroczenia), tj. w fazie karalnego przygotowania, usiłowania lub dokonania. W praktyce najczęściej będzie to usiłowanie, jako że zatrzymanie z reguły udaremnia dokonanie czynu zabronionego. Do podjęcia czynności zatrzymania wystarczy dostrzeżenie samej tylko strony przedmiotowej przestępstwa. K. Dudka [w:] M. Janicz, C. Kulesza, J. Matras, H. Paluszkiewicz, B. Skowron, K. Dudka, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, wyd. II, Warszawa 2020, art. 243.
§ 2. Osobę ujętą należy niezwłocznie oddać w ręce policji.
Wyjaśnienie: Obiekt nie ma możliwości weryfikacji swojego podejrzenia na podstawie faktów czy dowodów, od tego jest organ procesowy. W ust. 2 opisaliśmy sytuacje, kiedy zachodzi uzasadnione podejrzenie. Do zatrzymania obywatelskiego nie jest konieczne wystąpienie dokonania czynu zabronionego (np. „najścia” dorosłego w trakcie obcowania z dzieckiem), do zatrzymania wystarczające są formy stadialne czynu, zatem przygotowanie, usiłowanie czy dokonanie. Zatrzymanie w momencie usiłowania (a zatem bezpośredniego zmierzania do dokonania czynu) jest jego zapobieżeniem. Usiłowaniem będzie w tym przypadku już próba wynajęcia pokoju z dzieckiem.
**W przypadku gdy obiekt korzysta z usług zewnętrznych podmiotów – w umowie z tym podmiotem należy zawrzeć stosowny zapis , dający realną możliwość wyegzekwowania przez pensjonat standardu w zakresie sprawdzenia pracowników przez ten podmiot pod kątem bezpieczeństwa w stosunku do dzieci. Zapis ten winien zakładać umożliwienie wykonania obowiązku np. pod rygorem natychmiastowego wypowiedzenia zawartej umowy oraz zawartej w niej kary umownej.
***Ustawa z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym (t.j. D.z. U. z 2020 r. poz. 152 z późn. Zm.)
**** Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1138 z późn. Zm.)
***** Hotel ma prawo zawarcia w swoim regulaminie informację: z uwagi na bezpieczeństwo każdego użytkownika pensjonatu, obsługa pensjonatu ma prawo żądać dostępu do pokoju w każdej sytuacji.
^opracowano na podstawie: https://www.gov.pl/web/sprawiedliwosc/standardy-ochrony-maloletnich—wytyczne